foto:© Κώστας Αμοιρίδης
„Chciałeś mnie pogrzebać, ale zapomniałeś, że jestem nasieniem”
Dinos Christianopoulos, Ντίνος Χριστιανόπουλος, (wł. Konstantinos Dimitriadis, 1931–2020) – poeta, prozaik, eseista i badacz kultury z Salonik. Debiutował w 1947 roku. Twórca pisma Diagonal (Διαγώνιος), wydawca i promotor lokalnego dziedzictwa literackiego. Jego poezja, osadzona w duchu marginalizacji i sprzeciwu wobec norm społecznych, zyskała uznanie zarówno w Grecji, jak i za granicą. Znany z ascetycznego stylu, otwartości w podejmowaniu tematów homoerotycznych oraz konsekwentnego odrzucania instytucjonalnych nagród i uznania. Pozostawił po sobie bogaty dorobek poetycki i eseistyczny, stanowiący ważny głos w literaturze greckiej drugiej połowy XX wieku.
Christianopoulos był jednym z nielicznych otwarcie homoseksualnych poetów działających w konserwatywnej Grecji lat 50. i 60. XX wieku. Jego tożsamość i doświadczenia osobiste silnie wpłynęły na twórczość, prowadząc zarazem do marginalizacji w głównym nurcie życia literackiego. Mimo to zyskał uznanie jako jeden z najbardziej cenionych poetów współczesnej Grecji, słynący z krótkich, epigramatycznych utworów poruszających tematy miłości, samotności, odrzucenia i odporności.
Wiersze Christianopoulosa, często szczere i bezpośrednie, podejmowały temat homoerotycznych pragnień w czasach, gdy takie głosy były społecznie wykluczane. Zbiór Ciało i piołun wywołał szok, łamiąc tabu i naruszając granice obyczajowe. Otwartość poety na temat własnej seksualności i marginalizacji była odważnym aktem sprzeciwu wobec obowiązujących norm.
Christianopoulos świadomie pozycjonował się poza literackim establishmentem. Trzymał się z dala od kręgów ateńskich, ostro je krytykując i odrzucając prestiżowe nagrody, w tym Państwową Nagrodę Poetycką. Jego buntownicza postawa i krytyka uznanych instytucji literackich wzbudzały kontrowersje, a jego twórczość nierzadko budziła skrajne reakcje.
Poeta nie stronił również od krytyki Kościoła, państwa i społecznej hipokryzji. W wielu wierszach zawarł mocne, prowokacyjne treści o wymiarze politycznym i społecznym. Jego najbardziej znany wers:
„Chciałeś mnie pogrzebać, ale zapomniałeś, że jestem nasieniem”
stał się międzynarodowym symbolem nieugiętości i siły ducha.
Poza twórczością poetycką, Christianopoulos był ważną postacią życia kulturalnego Salonik. Założył czasopismo literackie Diagonal, publikował prace z zakresu kultury ludowej, literatury bizantyjskiej i nowogreckiej. Pracował jako bibliotekarz i księgarz, aktywnie uczestnicząc w promowaniu dziedzictwa kulturowego rodzinnego miasta.
Do najważniejszych tomów jego poezji należą Era chudych krów, Ciało i piołun oraz Dysydenci. Mimo że konsekwentnie odrzucał oficjalne nagrody, jego twórczość została przetłumaczona na wiele języków i dotarła do międzynarodowego grona odbiorców.
Charakterystyczny dla Christianopoulosa styl – oszczędny, surowy, bezpośredni – zrywał z ozdobnością tradycyjnego języka poezji. Nierzadko posługiwał się dialektem i slangiem, stawiając wyzwanie obowiązującym konwencjom literackim. Emocjonalna szczerość jego utworów oraz poruszanie tematów wykluczenia i przetrwania czyniły jego poezję głęboko poruszającą i aktualną.
Mimo kontrowersji – a być może właśnie dzięki nim – Dinos Christianopoulos zapisał się w historii jako jeden z najważniejszych głosów greckiej poezji XX wieku. Jego bezkompromisowość i autentyczność stworzyły wyjątkowe dziedzictwo literackie.
Wybór wierszy:
Era chudych krów, Εποχή των ισχνών αγελάδων. Θεσσαλονίκη, Κοχλίας, 1950
Ξένα γόνατα· Ποιήματα 1950-1955. Θεσσαλονίκη, 1957
Ανυπεράσπιστος · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1960
Ποιήματα 1949-1960. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1962
Το κορμί και το σαράκι· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
Ποιήματα 1949-1964. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
Προάστια· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1969
Το κορμί και το μεράκι· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1970 • Ποιήματα 1949-1970. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1974
Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1975
Ιστορίες του γλυκού νερού . Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1980
Το αιώνιο παράπονο · Ποιήματα και τραγούδια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981
Νέα ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981 (και σε δεύτερη έκδοση με τίτλο Νεκρή πιάτσα· Πεζά Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984)
Δώδεκα τραγούδια εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαΐδη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984
Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1985 (δεύτερη έκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998)
Νεκρή πιάτσα· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
Το κορμί και το σαράκι· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
Η πιο βαθιά πληγή. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1998
Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004
Πεζά ποιήματα. Θεσσαλονική, Ιανός, 2004
Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004
Παράξενο, πού βρίσκει το κουράγιο κι ανθίζει. Λευκωσία, Αιγαίον, 2011 ..
Źródła: wikipedia
